Tuổi dậy th.ì mang đến nhiều thay đổi đáng kể về thể chất và tình cảm, thậm chí có thể khiến con bạn cảm thấy sợ hãi. Cuộc trò chuyện giữa bạn và bé nên bao gồm những giai đoạn phát triển sinh lý, những mong đợi trong độ tuổi dậy th.ì, trách nhiệm t.ình d.ục và cả các mối quan hệ phức tạp trong cuộc sống…
Hiểu đúng về sự phát triển giới tính ở trẻ em
Có vẻ như tất cả phụ huynh đều dễ nói chuyện về chiếc răng đầu tiên của con, những bước chập chững đầu tiên của con hơn là nói về sự phát triển giới tính. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, bởi giới tính và t.ình d.ục thường được xem là vấn đề hết sức riêng tư của mỗi người. Tuy nhiên, sự thiếu hụt kiến thức về “phát triển lành mạnh” đã dẫn đến nhiều hiện trạng tiêu cực đáng báo động hiện nay, chẳng hạn như nhiều đứa trẻ tỏ không ngần ngại khoe th.ân thể, hay có những biểu hiện “lệch lạc” về giới tính và t.ình d.ục. Vấn đề quan trọng và cần thiết đối với mọi phụ huynh là phải nhận thức đúng các giai đoạn khác nhau của sự phát triển giới tính và sinh lý của con mình để chia sẻ kinh nghiệm, giúp chúng thích nghi với từng giai đoạn ấy.
Chắc bạn đang muốn biết, vậy học sinh tiểu học thì cần gì? Câu trả lời là bé cần những thông tin về giới tính và sinh sản phù hợp với lứa tuổi, được truyền tải qua những cuộc trò chuyện đơn giản, ngắn gọn và lặp đi lặp lại nhiều lần.
Nói với trẻ về t.ình d.ục
Giáo dục giới tính cho các bé tiểu học thường chủ yếu tập trung vào những bài học về các bộ phận trong cơ thể, chức năng, cách chăm sóc, tôn trọng và bảo vệ cơ thể mình; nhằm mục đích trang bị những kiến thức bước đầu cho giai đoạn dậy th.ì. Từ khi còn mẫu giáo, nhiều đứa trẻ đã bắt đầu thắc mắc những vấn đề như “Em bé được sinh ra từ đâu?” Nhưng bước vào khoảng lớp 3 tiểu học, bé sẽ có những mối quan tâm cụ thể hơn và bắt đầu hình thành nên một vài khái niệm. Thậm chí nhiều bé còn cảm nhận được mối liên quan giữa sinh sản và tình dục, và bắt đầu tò mò về điều đó.
Trò chuyện thẳng thắn và gần gũi những điều này cho bé thấy chúng có thể nói chuyện với những người lớn mà chúng tin tưởng. Gia đình nên tạo nền tảng để bé không cảm thấy cơ thể mình hay các chức năng của các bộ phận cơ thể có gì là xấu xa hay không hay, và từ đó tự tin hơn trong việc đặt những câu hỏi và tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người lớn đáng tin cậy.
Bên cạnh đó, cộng đồng – và nhà trường nói riêng – cũng có trách nhiệm trong quá trình phát triển này của trẻ. Nếu gia đình và nhà trường không có môn học giáo dục giới tính, bé sẽ có xu hướng tự tìm hiểu điều này thông qua bạn bè, internet và cả các phương tiện truyền thông mà bạn không kiểm soát được.
Sự phát triển sinh lý bình thường ở học sinh tiểu học
Đừng sợ hãi hay lo lắng khi con bạn tỏ ra quan tâm đến những đề tài hay hành vi giới tính – điều đó hoàn toàn bình thường. Trong những năm tiểu học, những hành vi điển hình của bé bao gồm:
- Bé trở nên e ngại và xấu hổ khi phải “tồng ngồng” trước mặt bố mẹ
- Bé có xu hướng tới kết thân với những người bạn cùng giới và thường xuyên phàn nàn về những người bạn khác giới. Con gái bạn có thể sẽ nói, “Bọn con trai thật nghịch ngợm và đáng ghét!”
- Bé bắt đầu chơi những trò chơi “thơm nhau” hoặc đóng vai bố – mẹ, cô dâu – chú rể.
- Bé tò mò về sự khác biệt giới tính, về t.ình d.ục và mang thai.
- Những trò chơi có liên quan đến giới tính mà con bạn đã chơi từ những năm mẫu giáo vẫn có thể tiếp tục, vì trẻ ở tuổi này còn muốn biết nhiều hơn nữa.
Lời khuyên cho bạn: Sau đây là những gợi ý mà bạn nên thực hiện khi muốn giáo dục giới tính cho đứa con sắp bước vào tuổi dậy th.ì của mình:
- Đừng đợi đến khi bé đặt câu hỏi rồi bạn mới trả lời. Nếu đến 10 tuổi mà con bạn vẫn không hỏi bạn bất cứ điều gì liên quan đến vấn đề này, có thể bởi vì bé quá nhút nhát hay xấu hổ. Nếu con không hỏi thì bạn có thể mở đầu với một câu hỏi kiểu như: “Đã bao giờ con tự hỏi không biết em bé được sinh ra như thế nào chưa?” Hãy tìm cơ hội để bắt đầu cuộc trò chuyện một cách tự nhiên nhất. Bạn có thể khởi đầu bằng một cuốn sách hoặc nói về một phụ nữ mang thai chẳng hạn.
- Một số đứa trẻ bắt đầu biết e thẹn ngay từ khi vừa lên 6 và biết xem việc đi tắm là vấn đề riêng tư. Đây là một dịp tốt để đảm bảo trẻ biết hãy nói “không” khi bị chạm vào những nơi mà bé cảm thấy không thích.
- Thủ dâm là điều bình thường và lành mạnh đối với trẻ em, hành động này có thể xảy ra trước độ tuổi dậy thì. Bé chỉ cần phải biết đó là việc cần kín đáo và riêng tư.
- Một số bé gái có thể ngực đã nhú và bắt đầu có kinh khi mới lên 8 tuổi. Khi trẻ được 9 tuổi, bố mẹ nên nói chuyện với cả con trai và con gái về việc “lớn lên” và những thay đổi trong cơ thể.
- Đừng tạo ra một cuộc nói chuyện dài dòng, chính bạn sẽ bị “mắc kẹt” trong đó. Trong suốt cuộc nói chuyện, bạn cần tập trung vào chủ đề chính và trình bày rõ ràng trong một giới hạn nhất định.
- Hãy bảo đảm trẻ biết chúng có thể tâm sự được với ai về những chuyện “tế nhị” (trong trường hợp ngại tìm đến bạn thì còn có thể trò chuyện với ai được nữa). Đừng để con bạn phải tìm một người nào đó và bày tỏ sự bối rối của mình, để rồi sau đó việc này mới lọt đến tai bạn.
- Tìm hiểu về chương trình giáo dục giới tính mà con bạn được học ở trường để có thể cung cấp và hỗ trợ những thông tin phù hợp nhất.
Nguồn: Webtretho (lược dịch) / http://www.betterhealth.vic.gov.au/bhcv2/bhcarticles.nsf/pages/Sex_education_primary_school_children?OpenDocument
Hiểu đúng về sự phát triển giới tính ở trẻ em
Có vẻ như tất cả phụ huynh đều dễ nói chuyện về chiếc răng đầu tiên của con, những bước chập chững đầu tiên của con hơn là nói về sự phát triển giới tính. Điều này hoàn toàn dễ hiểu, bởi giới tính và t.ình d.ục thường được xem là vấn đề hết sức riêng tư của mỗi người. Tuy nhiên, sự thiếu hụt kiến thức về “phát triển lành mạnh” đã dẫn đến nhiều hiện trạng tiêu cực đáng báo động hiện nay, chẳng hạn như nhiều đứa trẻ tỏ không ngần ngại khoe th.ân thể, hay có những biểu hiện “lệch lạc” về giới tính và t.ình d.ục. Vấn đề quan trọng và cần thiết đối với mọi phụ huynh là phải nhận thức đúng các giai đoạn khác nhau của sự phát triển giới tính và sinh lý của con mình để chia sẻ kinh nghiệm, giúp chúng thích nghi với từng giai đoạn ấy.
Chắc bạn đang muốn biết, vậy học sinh tiểu học thì cần gì? Câu trả lời là bé cần những thông tin về giới tính và sinh sản phù hợp với lứa tuổi, được truyền tải qua những cuộc trò chuyện đơn giản, ngắn gọn và lặp đi lặp lại nhiều lần.
Nói với trẻ về t.ình d.ục
Giáo dục giới tính cho các bé tiểu học thường chủ yếu tập trung vào những bài học về các bộ phận trong cơ thể, chức năng, cách chăm sóc, tôn trọng và bảo vệ cơ thể mình; nhằm mục đích trang bị những kiến thức bước đầu cho giai đoạn dậy th.ì. Từ khi còn mẫu giáo, nhiều đứa trẻ đã bắt đầu thắc mắc những vấn đề như “Em bé được sinh ra từ đâu?” Nhưng bước vào khoảng lớp 3 tiểu học, bé sẽ có những mối quan tâm cụ thể hơn và bắt đầu hình thành nên một vài khái niệm. Thậm chí nhiều bé còn cảm nhận được mối liên quan giữa sinh sản và tình dục, và bắt đầu tò mò về điều đó.
Trò chuyện thẳng thắn và gần gũi những điều này cho bé thấy chúng có thể nói chuyện với những người lớn mà chúng tin tưởng. Gia đình nên tạo nền tảng để bé không cảm thấy cơ thể mình hay các chức năng của các bộ phận cơ thể có gì là xấu xa hay không hay, và từ đó tự tin hơn trong việc đặt những câu hỏi và tìm kiếm sự giúp đỡ từ những người lớn đáng tin cậy.
Bên cạnh đó, cộng đồng – và nhà trường nói riêng – cũng có trách nhiệm trong quá trình phát triển này của trẻ. Nếu gia đình và nhà trường không có môn học giáo dục giới tính, bé sẽ có xu hướng tự tìm hiểu điều này thông qua bạn bè, internet và cả các phương tiện truyền thông mà bạn không kiểm soát được.
Sự phát triển sinh lý bình thường ở học sinh tiểu học
Đừng sợ hãi hay lo lắng khi con bạn tỏ ra quan tâm đến những đề tài hay hành vi giới tính – điều đó hoàn toàn bình thường. Trong những năm tiểu học, những hành vi điển hình của bé bao gồm:
- Bé trở nên e ngại và xấu hổ khi phải “tồng ngồng” trước mặt bố mẹ
- Bé có xu hướng tới kết thân với những người bạn cùng giới và thường xuyên phàn nàn về những người bạn khác giới. Con gái bạn có thể sẽ nói, “Bọn con trai thật nghịch ngợm và đáng ghét!”
- Bé bắt đầu chơi những trò chơi “thơm nhau” hoặc đóng vai bố – mẹ, cô dâu – chú rể.
- Bé tò mò về sự khác biệt giới tính, về t.ình d.ục và mang thai.
- Những trò chơi có liên quan đến giới tính mà con bạn đã chơi từ những năm mẫu giáo vẫn có thể tiếp tục, vì trẻ ở tuổi này còn muốn biết nhiều hơn nữa.
Lời khuyên cho bạn: Sau đây là những gợi ý mà bạn nên thực hiện khi muốn giáo dục giới tính cho đứa con sắp bước vào tuổi dậy th.ì của mình:
- Đừng đợi đến khi bé đặt câu hỏi rồi bạn mới trả lời. Nếu đến 10 tuổi mà con bạn vẫn không hỏi bạn bất cứ điều gì liên quan đến vấn đề này, có thể bởi vì bé quá nhút nhát hay xấu hổ. Nếu con không hỏi thì bạn có thể mở đầu với một câu hỏi kiểu như: “Đã bao giờ con tự hỏi không biết em bé được sinh ra như thế nào chưa?” Hãy tìm cơ hội để bắt đầu cuộc trò chuyện một cách tự nhiên nhất. Bạn có thể khởi đầu bằng một cuốn sách hoặc nói về một phụ nữ mang thai chẳng hạn.
- Một số đứa trẻ bắt đầu biết e thẹn ngay từ khi vừa lên 6 và biết xem việc đi tắm là vấn đề riêng tư. Đây là một dịp tốt để đảm bảo trẻ biết hãy nói “không” khi bị chạm vào những nơi mà bé cảm thấy không thích.
- Thủ dâm là điều bình thường và lành mạnh đối với trẻ em, hành động này có thể xảy ra trước độ tuổi dậy thì. Bé chỉ cần phải biết đó là việc cần kín đáo và riêng tư.
- Một số bé gái có thể ngực đã nhú và bắt đầu có kinh khi mới lên 8 tuổi. Khi trẻ được 9 tuổi, bố mẹ nên nói chuyện với cả con trai và con gái về việc “lớn lên” và những thay đổi trong cơ thể.
- Đừng tạo ra một cuộc nói chuyện dài dòng, chính bạn sẽ bị “mắc kẹt” trong đó. Trong suốt cuộc nói chuyện, bạn cần tập trung vào chủ đề chính và trình bày rõ ràng trong một giới hạn nhất định.
- Hãy bảo đảm trẻ biết chúng có thể tâm sự được với ai về những chuyện “tế nhị” (trong trường hợp ngại tìm đến bạn thì còn có thể trò chuyện với ai được nữa). Đừng để con bạn phải tìm một người nào đó và bày tỏ sự bối rối của mình, để rồi sau đó việc này mới lọt đến tai bạn.
- Tìm hiểu về chương trình giáo dục giới tính mà con bạn được học ở trường để có thể cung cấp và hỗ trợ những thông tin phù hợp nhất.
Nguồn: Webtretho (lược dịch) / http://www.betterhealth.vic.gov.au/bhcv2/bhcarticles.nsf/pages/Sex_education_primary_school_children?OpenDocument