Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có một món ăn đặc biệt cho đêm giao thừa hoặc trong ngày đầu tiên của năm mới. Đó là những món ăn được tin là sẽ đem lại may mắn, tiền tài, sức khỏe, thành công cho năm mới. Chúng ta hãy cùng đi một vòng quanh trái đất trong ngày Tết này qua những món ăn ý nghĩa của từng đất nước.
Nhật Bản
Lễ đón năm mới lớn nhất là ở Nhật. Trước thềm năm mới, các gia đình Nhật đều tổ chức một bữa tiệc gọi là Bonenkai (bữa tiệc giã từ năm cũ) để xóa bỏ những lo lắng, buồn phiền và chào đón năm mới đến.
Bữa tiệc giã từ năm cũ
Những món ăn đặc biệt dành riêng cho ngày Tết người Nhật gọi là osechi bao gồm súp ozoni được chế biến khá công phu với các thành phần: Bánh gạo tẻ, tảo biển, hải sản hoặc thịt gà, mứt đậu đen, tazukuri (cá mòi tẩm đường và tương rán giòn), Ie Sebi (tôm rán vàng), bánh dày... với hương vị và màu sắc phong phú, xếp trong một hộp sơn màu đỏ. Người Nhật rất coi trọng việc trang trí món ăn để mang lại cảm giác “ngon” mắt cho thực khách. Họ cho rằng hộp đựng osechi càng đẹp sẽ mang lại càng nhiều may mắn.
Vào đêm giao thừa, cả nhà quây quần bên bữa ăn tất niên rồi cùng ngồi đón giao thừa. Sáng mùng một Tết, cả gia đình làm lễ đón mừng năm mới. Theo nghi thức, lần lượt từng người bắt đầu từ người ít tuổi nhất quay mặt về hướng Đông và uống rượu Sake. Mọi người dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất rồi cùng thưởng thức các món osechi sau khi cúng thần năm mới.
Trung Quốc
Theo truyền thống, vào đêm giao thừa, các gia đình ở Trung Quốc thường quây quần gói sủi cảo và thưởng thức món ăn này trong bầu không khí đầm ấm, bình an của ngày Tết. Sủi cảo được làm khá cầu kỳ từ khâu làm nhân, gói bánh đến lúc thưởng thức. Rau trộn với thịt làm nhân bánh, trong tiếng Trung Quốc đồng âm với từ “có của”. Sủi cảo được gói theo hình bán nguyệt, khi gấp đôi vỏ bánh hình tròn, dùng tay viền theo đường diềm thật đều gọi là "viền phúc". Có gia đình kéo hai đầu của hình bán nguyệt nối liền nhau như nén bạc tượng trưng cho tiền bạc đầy nhà. Ở nông thôn, ngoài vỏ sủi cảo còn in hình bông lúa ngụ ý sang năm mới ngũ cốc sẽ được mùa. Trong lúc nấu sủi cảo, người ta thường phải cho thêm ba lần nước lạnh với ý nghĩa “phúc đi rồi lại đến”. Sủi cảo đã trở thành món ăn không thể thiếu trong đêm giao thừa của người Trung Quốc.
Indonesia
Vào những ngày đón năm mới, người Indonesia chuẩn bị các món ăn truyền thống có ý nghĩa của sự sum vầy và giàu có.
Indonesia là quốc gia có nhiều tôn giáo và sắc tộc, do đó các món ăn mừng năm mới cũng rất đa dạng và khác biệt. Người Indonesia theo đạo Hồi đón Tết Tahun Baru Hijriah thường có món bánh tựa như bánh tét của miền Nam nước ta. Gạo thơm được gói trong lá dừa rồi đem hấp chín. Vào dịp Tết của người Hindu tại đảo Bali, cả dân làng tập trung tại một khu vực để ăn mừng. Các món ăn của người Indonesia đặc trưng với vị cay, nồng và cơm là thực phẩm chính.
Món ăn được xem là may mắn nhất là cá. Theo tiếng Trung Quốc, con cá được đọc là “Yu”, phát âm giống với từ “dư thừa”. Gà, tôm cũng là những món ăn được ưa chuộng ở Indonesia vì theo tiếng Quảng Đông, từ “lườn gà” có âm giống với từ “kinh doanh thành đạt”, còn từ “tôm” có nghĩa là mang lại tiếng cười.
Hàn Quốc
Trong thực đơn ẩm thực Hàn Quốc bao giờ cũng có Kim chi cùng với khoai, gạo - hai loại lương thực chủ yếu của người dân xứ Hàn. Những món ăn bổ dưỡng như gà, cá, bò hầm cùng sâm rất được ưa chuộng vì ngoài mục đích bồi bổ sức khoẻ, nó còn mang ý nghĩa cầu mong sự an khang thịnh vượng suốt cả năm. Món lẩu hải sản hoặc lẩu thịt bò, các loại rau, củ phải thật đầy đủ để tượng trưng cho sự sung túc.
Kim chi - món ăn đặc trưng ẩm thực xứ Hàn
Ngày đầu tiên của năm, người ta ăn súp gạo ddeokguk vì tin rằng nó tăng thêm một năm trong số tuổi đời của mình. Ngoài ra, tok và garettok cũng là hai món ăn bắt buộc trong ngày Tết ở Hàn Quốc. Đây là các món ăn từ các loại thịt gia súc và gia cầm, chế biến bằng cách đem chiên. Sau bữa ăn, mọi người thường uống poricha, làm từ trà pha chế với bột lúa mạch. Ngoài ra, trong ngày Tết, trên mâm cỗ của người dân xứ Hàn không thể thiếu rượu balki sool. Dù ít hay nhiều, người ta cũng phải uống chút rượu này để lấy may. Cuối năm dẫu bận rộn đến đâu, nhiều gia đình vẫn dành thời gian tự nấu các món ăn đó vì họ tin rằng như vậy sẽ được hưởng lộc một cách trọn vẹn.
Lào
"Lạp" là món ăn truyền thốnggần gũi nhất, không thể thiếu trong ngày Tết và trong các lễ hội của người Lào. Theo ngôn ngữ Lào, “lạp” có nghĩa là may mắn, phúc lộc dồi dào. Lạp có thể làm bằng thịt lợn, gà, bò, chim, cá... như lạp thịt lợn gồm thịt nạc, gan, tim băm nhỏ trộn chung với các loại rau thơm, ớt cay thái nhỏ, gia vị truyền thống, nước cất chanh và không thể thiếu thính nếp rang. Người Lào thường dùng lạp với xôi hoặc cơm nóng. Người ta có thể tặng nhau món lạp thay lời chúc may mắn đầu năm. Gia đình nào nhận được nhiều món này thì hy vọng năm mới sẽ có nhiều tài lộc...
Philippine
Trước đêm giao thừa, các gia đình bắt tay vào chuẩn bị bàn tiệc “Media Noche” để cả gia đình thưởng thức vào đúng nửa đêm. Những loại hoa quả hình tròn được ưa chuộng trong ngày đầu năm mới ở Philippine.
Bởi vậy bàn tiệc thường có trái cây xếp theo hình vòng tròn, biểu thị những đồng tiền xu với ước vọng đem lại may mắn về tài chính cho gia đình. Món chính thường là Pancit (mì sa tế với gà và rau), gà rán, bánh gạo ngọt hoặc bánh Pudding cùng các món ăn truyền thống khác. Đặc biệt, trên bàn tiệc trong những ngày này luôn có một chai rượu sâm panh hoặc rượu vang đỏ. Trước khi ăn, mọi người trong gia đình đọc lời cầu nguyện cảm ơn một năm đã qua và đón mừng năm mới.
Năm mới đang về, mỗi nhà lại đón chào năm mới bằng việc chuẩn bị những bữa ăn truyền thống cho gia đình mình. Và chúng trở nên thật ấm áp, ý nghĩa trong niềm hy vọng, trân trọng của mỗi người.
Hà Lan
Người Hà Lan tin rằng may mắn đến từ những món ăn có hình tròn. Họ ăn một loại bánh rán hình tròn có tên là Olie Bollen trong suốt lễ mừng năm mới.
Người dân Hà Lan tin rằng nếu cắn một miếng bánh rán phồng tròn to vào ngày đầu năm mới, bạn sẽ có được những điều tốt lành trọn vẹn. Chiếc bánh rán hấp dẫn này được dùng cùng với những lát táo và nho khô rất quyến rũ.
Hy Lạp
Món ăn truyền thống của người Hy Lạp trong ngày Tết có tên là Vasilopita - một loại bánh nướng rất to và đặc biệt với một đồng xu bên trong. Chiếc bánh này bắt nguồn từ chế độ thuế cắt cổ mà từ xưa đế chế Ottoman đã áp đặt lên người dân Hy Lạp.
Chiếc bánh Vasilopia chính là một sự hồi tưởng tới những vất vả của cha ông và cầu chúc cho một năm mới phát lộc, phát tài. Mọi người ai cũng tin rằng nếu trong ngày đầu năm, bạn được chia phần bánh Vasilopia có đồng xu thì có ý nghĩa là bạn sẽ gặp may mắn, có rất nhiều tiền tài vào năm mới.
Tây Ban Nha
Trong truyền thống của người Tây Ban Nha, một mùa màng bội thu luôn là biểu tượng tuyệt vời nhất cho những may mắn của năm mới. Vì vậy bữa tiệc cuối năm của họ sẽ đồng thời là lễ mừng mùa màng với các sản phẩm chủ yếu từ nho.
Cho đến ngày nay truyền thống đó vẫn được lưu giữ nhưng trong một tập tục đơn giản hơn. Đó là mỗi năm, người Tây Ban Nha luôn cầu chúc may mắn bằng cách ăn 12 quả nho khi tiếng chuông đồng hồ báo thời khắc giao thừa. Sau mỗi tiếng kêu của chiếc đồng hồ Plaza del Sol - chiếc đồng hồ được phát trên toàn quốc, mỗi quả nho lại được ăn để đón chào may mắn tới, tiễn biệt năm cũ và hy vọng một năm thành đạt và no đủ sẽ tới.
Ý
Người Ý chào năm mới theo cách rất thú vị! Họ ném tất cả những gì cũ kĩ ra khỏi phòng qua cửa sổ để tạo không gian cho những gì may mắn, mới mẻ của một năm mới vào phòng. Người Ý có một món ăn truyền thống rất hấp dẫn có tên là Cotechino Con Lenticchie. Đó là một loại xúc xích lớn với hạt đậu lăng bên trong.
Xúc xích Cotechino là biểu tượng cho sự giàu có, no đủ với tảng thịt ngon lành và đậu lăng màu xanh. Những hạt đậu lăng nhỏ trong chiếc xúc xích lớn chính là biểu tượng cho những đồng tiền và sự thịnh vượng trong năm mới.
Người Ý tin rằng: Vào ngày đầu năm mới, món xúc xích Cotechino sẽ nhân đôi sự may mắn và thịnh vượng cho họ.
Mĩ
Người Mĩ có một câu châm ngôn về thói quen ăn uống của mình trong ngày đầu năm mới là: "Hãy ăn đạm bạc vào ngày năm mới và ăn ngon vào những ngày còn lại của năm".
Bữa ăn năm mới truyền thống của người Mĩ không thể thiếu bánh mì cùng với thịt mông, hạt đậu mắt đen và ngô, rau xanh. Bánh mì luôn được xem là thức ăn phổ biến nhất của người Mĩ, và vào ngày đầu năm mới, bánh mì mang thông điệp về sự no đủ, ấm cúng và một cuộc sống năng động trong năm mới.
Rau xanh, hạt đậu và ngô cũng được coi là biểu tượng cho sự may mắn. Hạt đậu tròn như những đồng xu còn rau xanh như màu đồng tiền đô la của Mĩ. Thịt mông được coi là biểu tượng của cuộc sống no đủ, thịnh vượng trong năm tới. Bữa cơm đầu năm của người Mĩ rất đa dạng món ăn nhưng đều là những món ăn giản dị trong cuộc sống thường ngày.
Nam Mĩ
Người Nam Mĩ có một quan niệm về món ăn may mắn rất đặc biệt: Món đậu mắt mèo.
Màu đen của loại đậu này tượng trưng cho sự may mắn, người Nam Mĩ quan niệm, nếu bạn ăn một hạt đậu vào ngày đầu năm, bạn sẽ có may mắn trong cả năm mới. Còn nếu muốn giàu có hơn nữa, bạn có thể ăn món đậu này với bánh mì, rau bắp cải hoặc cải xanh.
Tổng hợp từ nhiều nguồn
Nhật Bản
Lễ đón năm mới lớn nhất là ở Nhật. Trước thềm năm mới, các gia đình Nhật đều tổ chức một bữa tiệc gọi là Bonenkai (bữa tiệc giã từ năm cũ) để xóa bỏ những lo lắng, buồn phiền và chào đón năm mới đến.
Bữa tiệc giã từ năm cũ
Những món ăn đặc biệt dành riêng cho ngày Tết người Nhật gọi là osechi bao gồm súp ozoni được chế biến khá công phu với các thành phần: Bánh gạo tẻ, tảo biển, hải sản hoặc thịt gà, mứt đậu đen, tazukuri (cá mòi tẩm đường và tương rán giòn), Ie Sebi (tôm rán vàng), bánh dày... với hương vị và màu sắc phong phú, xếp trong một hộp sơn màu đỏ. Người Nhật rất coi trọng việc trang trí món ăn để mang lại cảm giác “ngon” mắt cho thực khách. Họ cho rằng hộp đựng osechi càng đẹp sẽ mang lại càng nhiều may mắn.
Vào đêm giao thừa, cả nhà quây quần bên bữa ăn tất niên rồi cùng ngồi đón giao thừa. Sáng mùng một Tết, cả gia đình làm lễ đón mừng năm mới. Theo nghi thức, lần lượt từng người bắt đầu từ người ít tuổi nhất quay mặt về hướng Đông và uống rượu Sake. Mọi người dành cho nhau những lời chúc tốt đẹp nhất rồi cùng thưởng thức các món osechi sau khi cúng thần năm mới.
Trung Quốc
Theo truyền thống, vào đêm giao thừa, các gia đình ở Trung Quốc thường quây quần gói sủi cảo và thưởng thức món ăn này trong bầu không khí đầm ấm, bình an của ngày Tết. Sủi cảo được làm khá cầu kỳ từ khâu làm nhân, gói bánh đến lúc thưởng thức. Rau trộn với thịt làm nhân bánh, trong tiếng Trung Quốc đồng âm với từ “có của”. Sủi cảo được gói theo hình bán nguyệt, khi gấp đôi vỏ bánh hình tròn, dùng tay viền theo đường diềm thật đều gọi là "viền phúc". Có gia đình kéo hai đầu của hình bán nguyệt nối liền nhau như nén bạc tượng trưng cho tiền bạc đầy nhà. Ở nông thôn, ngoài vỏ sủi cảo còn in hình bông lúa ngụ ý sang năm mới ngũ cốc sẽ được mùa. Trong lúc nấu sủi cảo, người ta thường phải cho thêm ba lần nước lạnh với ý nghĩa “phúc đi rồi lại đến”. Sủi cảo đã trở thành món ăn không thể thiếu trong đêm giao thừa của người Trung Quốc.
Indonesia
Vào những ngày đón năm mới, người Indonesia chuẩn bị các món ăn truyền thống có ý nghĩa của sự sum vầy và giàu có.
Indonesia là quốc gia có nhiều tôn giáo và sắc tộc, do đó các món ăn mừng năm mới cũng rất đa dạng và khác biệt. Người Indonesia theo đạo Hồi đón Tết Tahun Baru Hijriah thường có món bánh tựa như bánh tét của miền Nam nước ta. Gạo thơm được gói trong lá dừa rồi đem hấp chín. Vào dịp Tết của người Hindu tại đảo Bali, cả dân làng tập trung tại một khu vực để ăn mừng. Các món ăn của người Indonesia đặc trưng với vị cay, nồng và cơm là thực phẩm chính.
Món ăn được xem là may mắn nhất là cá. Theo tiếng Trung Quốc, con cá được đọc là “Yu”, phát âm giống với từ “dư thừa”. Gà, tôm cũng là những món ăn được ưa chuộng ở Indonesia vì theo tiếng Quảng Đông, từ “lườn gà” có âm giống với từ “kinh doanh thành đạt”, còn từ “tôm” có nghĩa là mang lại tiếng cười.
Hàn Quốc
Trong thực đơn ẩm thực Hàn Quốc bao giờ cũng có Kim chi cùng với khoai, gạo - hai loại lương thực chủ yếu của người dân xứ Hàn. Những món ăn bổ dưỡng như gà, cá, bò hầm cùng sâm rất được ưa chuộng vì ngoài mục đích bồi bổ sức khoẻ, nó còn mang ý nghĩa cầu mong sự an khang thịnh vượng suốt cả năm. Món lẩu hải sản hoặc lẩu thịt bò, các loại rau, củ phải thật đầy đủ để tượng trưng cho sự sung túc.
Kim chi - món ăn đặc trưng ẩm thực xứ Hàn
Ngày đầu tiên của năm, người ta ăn súp gạo ddeokguk vì tin rằng nó tăng thêm một năm trong số tuổi đời của mình. Ngoài ra, tok và garettok cũng là hai món ăn bắt buộc trong ngày Tết ở Hàn Quốc. Đây là các món ăn từ các loại thịt gia súc và gia cầm, chế biến bằng cách đem chiên. Sau bữa ăn, mọi người thường uống poricha, làm từ trà pha chế với bột lúa mạch. Ngoài ra, trong ngày Tết, trên mâm cỗ của người dân xứ Hàn không thể thiếu rượu balki sool. Dù ít hay nhiều, người ta cũng phải uống chút rượu này để lấy may. Cuối năm dẫu bận rộn đến đâu, nhiều gia đình vẫn dành thời gian tự nấu các món ăn đó vì họ tin rằng như vậy sẽ được hưởng lộc một cách trọn vẹn.
Lào
"Lạp" là món ăn truyền thốnggần gũi nhất, không thể thiếu trong ngày Tết và trong các lễ hội của người Lào. Theo ngôn ngữ Lào, “lạp” có nghĩa là may mắn, phúc lộc dồi dào. Lạp có thể làm bằng thịt lợn, gà, bò, chim, cá... như lạp thịt lợn gồm thịt nạc, gan, tim băm nhỏ trộn chung với các loại rau thơm, ớt cay thái nhỏ, gia vị truyền thống, nước cất chanh và không thể thiếu thính nếp rang. Người Lào thường dùng lạp với xôi hoặc cơm nóng. Người ta có thể tặng nhau món lạp thay lời chúc may mắn đầu năm. Gia đình nào nhận được nhiều món này thì hy vọng năm mới sẽ có nhiều tài lộc...
Philippine
Trước đêm giao thừa, các gia đình bắt tay vào chuẩn bị bàn tiệc “Media Noche” để cả gia đình thưởng thức vào đúng nửa đêm. Những loại hoa quả hình tròn được ưa chuộng trong ngày đầu năm mới ở Philippine.
Bởi vậy bàn tiệc thường có trái cây xếp theo hình vòng tròn, biểu thị những đồng tiền xu với ước vọng đem lại may mắn về tài chính cho gia đình. Món chính thường là Pancit (mì sa tế với gà và rau), gà rán, bánh gạo ngọt hoặc bánh Pudding cùng các món ăn truyền thống khác. Đặc biệt, trên bàn tiệc trong những ngày này luôn có một chai rượu sâm panh hoặc rượu vang đỏ. Trước khi ăn, mọi người trong gia đình đọc lời cầu nguyện cảm ơn một năm đã qua và đón mừng năm mới.
Năm mới đang về, mỗi nhà lại đón chào năm mới bằng việc chuẩn bị những bữa ăn truyền thống cho gia đình mình. Và chúng trở nên thật ấm áp, ý nghĩa trong niềm hy vọng, trân trọng của mỗi người.
Hà Lan
Người Hà Lan tin rằng may mắn đến từ những món ăn có hình tròn. Họ ăn một loại bánh rán hình tròn có tên là Olie Bollen trong suốt lễ mừng năm mới.
Người dân Hà Lan tin rằng nếu cắn một miếng bánh rán phồng tròn to vào ngày đầu năm mới, bạn sẽ có được những điều tốt lành trọn vẹn. Chiếc bánh rán hấp dẫn này được dùng cùng với những lát táo và nho khô rất quyến rũ.
Hy Lạp
Món ăn truyền thống của người Hy Lạp trong ngày Tết có tên là Vasilopita - một loại bánh nướng rất to và đặc biệt với một đồng xu bên trong. Chiếc bánh này bắt nguồn từ chế độ thuế cắt cổ mà từ xưa đế chế Ottoman đã áp đặt lên người dân Hy Lạp.
Chiếc bánh Vasilopia chính là một sự hồi tưởng tới những vất vả của cha ông và cầu chúc cho một năm mới phát lộc, phát tài. Mọi người ai cũng tin rằng nếu trong ngày đầu năm, bạn được chia phần bánh Vasilopia có đồng xu thì có ý nghĩa là bạn sẽ gặp may mắn, có rất nhiều tiền tài vào năm mới.
Tây Ban Nha
Trong truyền thống của người Tây Ban Nha, một mùa màng bội thu luôn là biểu tượng tuyệt vời nhất cho những may mắn của năm mới. Vì vậy bữa tiệc cuối năm của họ sẽ đồng thời là lễ mừng mùa màng với các sản phẩm chủ yếu từ nho.
Cho đến ngày nay truyền thống đó vẫn được lưu giữ nhưng trong một tập tục đơn giản hơn. Đó là mỗi năm, người Tây Ban Nha luôn cầu chúc may mắn bằng cách ăn 12 quả nho khi tiếng chuông đồng hồ báo thời khắc giao thừa. Sau mỗi tiếng kêu của chiếc đồng hồ Plaza del Sol - chiếc đồng hồ được phát trên toàn quốc, mỗi quả nho lại được ăn để đón chào may mắn tới, tiễn biệt năm cũ và hy vọng một năm thành đạt và no đủ sẽ tới.
Ý
Người Ý chào năm mới theo cách rất thú vị! Họ ném tất cả những gì cũ kĩ ra khỏi phòng qua cửa sổ để tạo không gian cho những gì may mắn, mới mẻ của một năm mới vào phòng. Người Ý có một món ăn truyền thống rất hấp dẫn có tên là Cotechino Con Lenticchie. Đó là một loại xúc xích lớn với hạt đậu lăng bên trong.
Xúc xích Cotechino là biểu tượng cho sự giàu có, no đủ với tảng thịt ngon lành và đậu lăng màu xanh. Những hạt đậu lăng nhỏ trong chiếc xúc xích lớn chính là biểu tượng cho những đồng tiền và sự thịnh vượng trong năm mới.
Người Ý tin rằng: Vào ngày đầu năm mới, món xúc xích Cotechino sẽ nhân đôi sự may mắn và thịnh vượng cho họ.
Mĩ
Người Mĩ có một câu châm ngôn về thói quen ăn uống của mình trong ngày đầu năm mới là: "Hãy ăn đạm bạc vào ngày năm mới và ăn ngon vào những ngày còn lại của năm".
Bữa ăn năm mới truyền thống của người Mĩ không thể thiếu bánh mì cùng với thịt mông, hạt đậu mắt đen và ngô, rau xanh. Bánh mì luôn được xem là thức ăn phổ biến nhất của người Mĩ, và vào ngày đầu năm mới, bánh mì mang thông điệp về sự no đủ, ấm cúng và một cuộc sống năng động trong năm mới.
Rau xanh, hạt đậu và ngô cũng được coi là biểu tượng cho sự may mắn. Hạt đậu tròn như những đồng xu còn rau xanh như màu đồng tiền đô la của Mĩ. Thịt mông được coi là biểu tượng của cuộc sống no đủ, thịnh vượng trong năm tới. Bữa cơm đầu năm của người Mĩ rất đa dạng món ăn nhưng đều là những món ăn giản dị trong cuộc sống thường ngày.
Nam Mĩ
Người Nam Mĩ có một quan niệm về món ăn may mắn rất đặc biệt: Món đậu mắt mèo.
Màu đen của loại đậu này tượng trưng cho sự may mắn, người Nam Mĩ quan niệm, nếu bạn ăn một hạt đậu vào ngày đầu năm, bạn sẽ có may mắn trong cả năm mới. Còn nếu muốn giàu có hơn nữa, bạn có thể ăn món đậu này với bánh mì, rau bắp cải hoặc cải xanh.
Tổng hợp từ nhiều nguồn