Hiện nay, nhà đầu tư chứng khoán nhỏ lẻ của Việt Nam chiếm hơn 90%, nhưng hầu hết nhà đầu tư nhỏ lẻ đều rơi vào tình trạng thua lỗ, đây là một thực tế. Mặc dù đây là lực lượng rất lớn nhưng so với các thành phần khác (nhà tạo lập thị trường, tổ chức), thì nhóm này lại thua lỗ liên tục do khoảng cách về thông tin, chênh lệch về sức mạnh kỹ thuật và tài chính.
Theo số liệu từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, tính đến tháng 4 năm 2022, số lượng tài khoản giao dịch trong nước chính thức đạt 5,17 triệu tài khoản, trong đó số tài khoản giao dịch cá nhân là 5,1184 triệu, chiếm 99,8%, còn lại là 51.600 tài khoản. Đó là nhà đầu tư của tổ chức với 13.067 tài khoản, chỉ chiếm 0,2% số lượng tài khoản giao dịch trong nước, chiếm một tỷ trọng nhỏ.
Mặc dù số lượng các tổ chức rất nhỏ, không giống như các nhà đầu tư nhỏ lẻ, hầu hết các tổ chức có thể duy trì lợi nhuận trong một thời gian dài. Trong cùng một thị trường, thậm chí tất cả mọi người đều mua và bán cùng một loại cổ phiếu, nhưng tại sao lại có sự chênh lệch lớn như vậy?
Hãy cùng chúng tôi phân tích kỹ lưỡng, đâu là điểm yếu và sai sót chết người khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ?
Mua cổ phiếu mà không nghiên cứu sâu, cẩn thận là nguyên nhân số một dẫn đến thua lỗ, có người nói rằng đầu tư vào cổ phiếu là một hoạt động kỹ thuật, vậy mua cổ phiếu gì? khi nào mua? Lời được bao nhiêu? Tôi nên làm gì nếu mua sai? lỗ bao nhiêu thì phải cắt lỗ? Khi nào thì nên nắm giữ cổ phiếu? Khi nào nên giữ tiền mặt? Khi nào nghỉ ngơi? Đều trực tiếp quyết định đến hiệu quả đầu tư của bạn.
Tuy nhiên, đại đa số các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường không hiểu những điều này, thậm chí một số không có nhận thức chung về thị trường chứng khoán nhưng vẫn cứ lao vào.mua những cổ phiếu nào thì đều nghe theo lời giới thiệu của người khác hoặc bắt chước. Đầu tư mà không nghiên cứu, không đưa ra phán đoán sơ bộ về các nguyên tắc cơ bản của từng cổ phiếu, ngành nghề, xu hướng thị trường và kỹ thuật cổ phiếu riêng lẻ. Định giá cao thấp của từng cổ phiếu, và sức nóng của thị trường cũng không hiểu. Tất cả chỉ dựa vào cảm tính, sự may rủi, mua bán tùy ý, cuối cùng chắc chắn chính bản thân mình là người bị tổn thất.
Không tự tin nắm giữ cổ phiếu và không nắm bắt cơ hội là nguyên nhân thứ hai dẫn đến thua lỗ. Một số người trước khi đầu tư đã chuẩn bị kĩ càng , dành nhiều thời gian nghiên cứu và so sánh, nhưng vẫn chưa kiếm được tiền. Một là do dự nên bỏ lỡ cơ hội. Sau khi đã nghiên cứu và phân tích rất lâu, cũng đã suy nghĩ và quyết định , đến lúc xuống tay thì lại lo được lo mất, đổi ý hoặc không tuân thủ quy luật. Và biểu hiện trong khi giao dịch là khi đã quyết định mua vào một cổ phiếu nào đó, thì lúc đó lại hạ thấp giá mua vào và muốn mua giá rẻ hơn, do bình thường không mua được. Hoặc cảm thấy cổ phiếu hiện đang nắm giữ không ổn vì đang xuống giá, vì vậy nhất định phải mua tiếp trung bình giá, lại ôm mộng tưởng tượng, tôi sẽ đợi thêm nữa, do đó nó không biến mất mà cuối cùng dẫn đến bị mắc kẹt và tổn thất.
Điểm thứ ba, bản chất con người là khó khắc phục, điều này càng làm tăng thêm tổn thất. Thị trường chứng khoán là tấm gương phản chiếu bản chất con người, sự yếu kém của mọi người khi đối mặt với lợi ích sẽ được khuếch đại thông qua thị trường chứng khoán. Ví dụ, lòng tham, hy vọng nắm bắt mọi cơ hội để kiếm tiền. Với số tiền ít nhưng mua nhiều loại cổ phiếu, miễn là được người khác giới thiệu, và bản thân cảm thấy có thể có cơ hội mua được ít, hoặc hàng trăm cổ phiếu chỗ này,hoặc hàng trăm cổ phiếu chỗ kia, và luôn mong muốn mọi cổ phiếu tăng mạnh. Luôn muốn qua một đêm bất ngờ trở nên giàu có, không nghỉ ngơi ngày nào, đuổi theo giá tăng và chết theo giá giảm, thường xuyên đổi mã cổ phiếu, nếu cổ phiếu mua vào mà không tăng giá trong vài ngày, thì lại nghi ngờ có phải là đã mua sai hay không. Lúc này lại muốn đổi mã cổ phiếu khác. Kết quả là “ vừa bán ra thì tăng, vừa mua vào thì giảm” , đổi tới đổi lui cũng không bằng giữ những cổ phiếu ban đầu.
Điểm thứ 4 là không nhìn ra được sự thay đổi, lúc nào cũng chậm nửa nhịp. Thị trường chứng khoán là một thị trường luôn thay đổi, Các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn tồn tại trên thị trường chứng khoán, thì phải thích ứng được với thị trường. Kinh nghiệm của lần trước có thể được chuyển hóa thành bài học trong đợt tiếp theo, và hành động sai của lần trước cũng có thể là lựa chọn đúng đắn của lần sau. Đừng nghĩ rằng lần trước bán quá sớm, Lần này chờ đợi là đúng, mọi thứ đều phải được kết hợp với thị trường chung, cổ phiếu riêng lẻ và nhóm, tùy tình huống cụ thể mà có quyết định tương ứng.
Không giống như các nhà đầu tư nhỏ lẻ, những nhược điểm này chính là lợi thế của các nhà tạo lập thị trường! Nhà tạo lập thị trường là một nhà giao dịch có tổ chức và kỷ luật với một đội ngũ có thực lực hùng mạnh. Nhiều công ty và tổ chức chứng khoán thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo để giúp khách hàng xây dựng chiến lược giao dịch hiệu quả. Đây là điều kiện mà các nhà đầu tư nhỏ lẻ không có, các tổ chức cũng sẽ mời các chuyên gia, học giả đến giảng, để các nhà giao dịch có thể mở rộng tầm nhìn và tiếp thu tư duy mới khi đầu tư chứng khoán.
Trong giao dịch, các tổ chức có xu hướng hợp nhất với các tổ chức khác mạnh hơn. Thậm chí đi nghiên cứu nội bộ của các công ty niêm yết. Hầu hết các nhà đầu tư tổ chức thực ra là đang giúp người khác quản lý tiền , và quỹ của họ cũng sẽ có tiền của riêng họ. Mục đích của việc này không chỉ là làm cho sức mạnh tài chính mạnh hơn, mà còn tạo ra một loại áp lực vô hình. Áp lực này sẽ buộc bản thân và nhóm phải liên tục tạo ra lợi nhuận, chia cổ tức cho khách hàng và mang lại lợi ích cho nhiều nhà đầu tư hơn, điều này tương đương với một quả cầu tuyết. Trên đây chỉ là những ưu điểm cơ bản của nhà tạo lập thị trường, tất nhiên nhà tạo lập thị trường còn có những ưu thế khác.
Lợi thế của tổ chức không chỉ thể hiện ở nguồn vốn lớn, mà còn ở sức mạnh. Đội ngũ và giao dịch chuyên nghiệp, thông tin đi trước nhà đầu tư nhỏ lẻ, và có lợi thế tuyệt đối trong các giao dịch ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Vì các tổ chức có nguồn quỹ khổng lồ, họ có xu hướng mua nhiều cổ phiếu hơn, nắm giữ ngày càng nhiều vị trí hơn, cho đến khi chúng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và thậm chí thay đổi cả xu hướng của giá cổ phiếu! Nắm giữ nhiều vị thế hơn có nghĩa là các tổ chức sẽ sử dụng nhiều kỹ thuật giao dịch, chẳng hạn như: thao túng thị trường, chèn ép, kéo lên, mua thấp bán cao, T + 0, v.v. Tất nhiên, tất cả các thủ đoạn và phương pháp này đều phục vụ cho lợi ích của tổ chức. Cho dù đó là phương pháp T + 0, mua thấp bán cao trong ngắn hạn, hay nắm giữ trung và dài hạn, tất cả các tin tốt và tin xấu đều được sử dụng để tăng và chèn ép giá cổ phiếu, đây chỉ là một phương pháp thao túng của tổ chức, mục tiêu cuối cùng không gì khác hơn là kiếm tiền. Thực sự có rất nhiều điều mà các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể học hỏi từ các tổ chức. Tất nhiên, các công cụ giao dịch mà các tổ chức sử dụng khác với các công cụ giao dịch được sử dụng bởi các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đây là một trong những lý do tại sao các tổ chức là bất khả chiến bại. Vào năm 2022, theo các cuộc phỏng vấn trên phương tiện truyền thông với một số tổ chức thị trường chứng khoán lớn, nhiều tổ chức tiết lộ rằng việc sử dụng hệ thống giao dịch Fast Trading có thể giao dịch nhanh chóng, dễ dàng và hiệu quả, nắm bắt các giao dịch ngắn hạn và đi trước thị trường một bước!
Dưới ánh mặt trời thì không có gì là mới mẻ. Các điều kiện thị trường khác nhau và tâm lý giao dịch mà bạn đang gặp phải hiện nay đã tồn tại kể từ khi có thị trường giao dịch. Bí quyết thành công là tuân theo kỷ luật của thị trường. Biết rõ ràng thị trường nào nên tránh, thị trường nào nên nắm bắt, và lợi nhuận của bạn chủ yếu đến từ những thị trường nào. Lòng tham khi đối mặt với cám dỗ là cội rễ của mọi sai lầm. Những dự đoán hợp lý có thể khiến bạn khách quan hơn.
Nhìn chung, các nhà đầu tư nhỏ lẻ vốn dĩ đã có nhiều bất lợi, thêm vào đó, khoảng cách giữa các công cụ giao dịch và chất lượng tâm lý đã khiến trình độ giữa họ và các tổ chức ngày càng gia tăng. Điều này giống như khoảng cách giàu nghèo trong xã hội của chúng ta, được xác định ngay từ khi mới sinh ra, có người sinh ra ở thủ đô, có người ở vùng nông thôn hẻo lánh, số phận của họ đã được định ngay từ khi mới sinh. Chúng ta phải thở dài rằng thị trường vốn là nơi mà kẻ mạnh luôn mạnh, còn kẻ yếu thì luôn bị động và chịu thua thiệt.
Theo số liệu từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam, tính đến tháng 4 năm 2022, số lượng tài khoản giao dịch trong nước chính thức đạt 5,17 triệu tài khoản, trong đó số tài khoản giao dịch cá nhân là 5,1184 triệu, chiếm 99,8%, còn lại là 51.600 tài khoản. Đó là nhà đầu tư của tổ chức với 13.067 tài khoản, chỉ chiếm 0,2% số lượng tài khoản giao dịch trong nước, chiếm một tỷ trọng nhỏ.
Mặc dù số lượng các tổ chức rất nhỏ, không giống như các nhà đầu tư nhỏ lẻ, hầu hết các tổ chức có thể duy trì lợi nhuận trong một thời gian dài. Trong cùng một thị trường, thậm chí tất cả mọi người đều mua và bán cùng một loại cổ phiếu, nhưng tại sao lại có sự chênh lệch lớn như vậy?
Hãy cùng chúng tôi phân tích kỹ lưỡng, đâu là điểm yếu và sai sót chết người khiến các nhà đầu tư nhỏ lẻ thua lỗ?
Mua cổ phiếu mà không nghiên cứu sâu, cẩn thận là nguyên nhân số một dẫn đến thua lỗ, có người nói rằng đầu tư vào cổ phiếu là một hoạt động kỹ thuật, vậy mua cổ phiếu gì? khi nào mua? Lời được bao nhiêu? Tôi nên làm gì nếu mua sai? lỗ bao nhiêu thì phải cắt lỗ? Khi nào thì nên nắm giữ cổ phiếu? Khi nào nên giữ tiền mặt? Khi nào nghỉ ngơi? Đều trực tiếp quyết định đến hiệu quả đầu tư của bạn.
Tuy nhiên, đại đa số các nhà đầu tư nhỏ lẻ trên thị trường không hiểu những điều này, thậm chí một số không có nhận thức chung về thị trường chứng khoán nhưng vẫn cứ lao vào.mua những cổ phiếu nào thì đều nghe theo lời giới thiệu của người khác hoặc bắt chước. Đầu tư mà không nghiên cứu, không đưa ra phán đoán sơ bộ về các nguyên tắc cơ bản của từng cổ phiếu, ngành nghề, xu hướng thị trường và kỹ thuật cổ phiếu riêng lẻ. Định giá cao thấp của từng cổ phiếu, và sức nóng của thị trường cũng không hiểu. Tất cả chỉ dựa vào cảm tính, sự may rủi, mua bán tùy ý, cuối cùng chắc chắn chính bản thân mình là người bị tổn thất.
Không tự tin nắm giữ cổ phiếu và không nắm bắt cơ hội là nguyên nhân thứ hai dẫn đến thua lỗ. Một số người trước khi đầu tư đã chuẩn bị kĩ càng , dành nhiều thời gian nghiên cứu và so sánh, nhưng vẫn chưa kiếm được tiền. Một là do dự nên bỏ lỡ cơ hội. Sau khi đã nghiên cứu và phân tích rất lâu, cũng đã suy nghĩ và quyết định , đến lúc xuống tay thì lại lo được lo mất, đổi ý hoặc không tuân thủ quy luật. Và biểu hiện trong khi giao dịch là khi đã quyết định mua vào một cổ phiếu nào đó, thì lúc đó lại hạ thấp giá mua vào và muốn mua giá rẻ hơn, do bình thường không mua được. Hoặc cảm thấy cổ phiếu hiện đang nắm giữ không ổn vì đang xuống giá, vì vậy nhất định phải mua tiếp trung bình giá, lại ôm mộng tưởng tượng, tôi sẽ đợi thêm nữa, do đó nó không biến mất mà cuối cùng dẫn đến bị mắc kẹt và tổn thất.
Điểm thứ ba, bản chất con người là khó khắc phục, điều này càng làm tăng thêm tổn thất. Thị trường chứng khoán là tấm gương phản chiếu bản chất con người, sự yếu kém của mọi người khi đối mặt với lợi ích sẽ được khuếch đại thông qua thị trường chứng khoán. Ví dụ, lòng tham, hy vọng nắm bắt mọi cơ hội để kiếm tiền. Với số tiền ít nhưng mua nhiều loại cổ phiếu, miễn là được người khác giới thiệu, và bản thân cảm thấy có thể có cơ hội mua được ít, hoặc hàng trăm cổ phiếu chỗ này,hoặc hàng trăm cổ phiếu chỗ kia, và luôn mong muốn mọi cổ phiếu tăng mạnh. Luôn muốn qua một đêm bất ngờ trở nên giàu có, không nghỉ ngơi ngày nào, đuổi theo giá tăng và chết theo giá giảm, thường xuyên đổi mã cổ phiếu, nếu cổ phiếu mua vào mà không tăng giá trong vài ngày, thì lại nghi ngờ có phải là đã mua sai hay không. Lúc này lại muốn đổi mã cổ phiếu khác. Kết quả là “ vừa bán ra thì tăng, vừa mua vào thì giảm” , đổi tới đổi lui cũng không bằng giữ những cổ phiếu ban đầu.
Điểm thứ 4 là không nhìn ra được sự thay đổi, lúc nào cũng chậm nửa nhịp. Thị trường chứng khoán là một thị trường luôn thay đổi, Các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn tồn tại trên thị trường chứng khoán, thì phải thích ứng được với thị trường. Kinh nghiệm của lần trước có thể được chuyển hóa thành bài học trong đợt tiếp theo, và hành động sai của lần trước cũng có thể là lựa chọn đúng đắn của lần sau. Đừng nghĩ rằng lần trước bán quá sớm, Lần này chờ đợi là đúng, mọi thứ đều phải được kết hợp với thị trường chung, cổ phiếu riêng lẻ và nhóm, tùy tình huống cụ thể mà có quyết định tương ứng.
Không giống như các nhà đầu tư nhỏ lẻ, những nhược điểm này chính là lợi thế của các nhà tạo lập thị trường! Nhà tạo lập thị trường là một nhà giao dịch có tổ chức và kỷ luật với một đội ngũ có thực lực hùng mạnh. Nhiều công ty và tổ chức chứng khoán thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo để giúp khách hàng xây dựng chiến lược giao dịch hiệu quả. Đây là điều kiện mà các nhà đầu tư nhỏ lẻ không có, các tổ chức cũng sẽ mời các chuyên gia, học giả đến giảng, để các nhà giao dịch có thể mở rộng tầm nhìn và tiếp thu tư duy mới khi đầu tư chứng khoán.
Trong giao dịch, các tổ chức có xu hướng hợp nhất với các tổ chức khác mạnh hơn. Thậm chí đi nghiên cứu nội bộ của các công ty niêm yết. Hầu hết các nhà đầu tư tổ chức thực ra là đang giúp người khác quản lý tiền , và quỹ của họ cũng sẽ có tiền của riêng họ. Mục đích của việc này không chỉ là làm cho sức mạnh tài chính mạnh hơn, mà còn tạo ra một loại áp lực vô hình. Áp lực này sẽ buộc bản thân và nhóm phải liên tục tạo ra lợi nhuận, chia cổ tức cho khách hàng và mang lại lợi ích cho nhiều nhà đầu tư hơn, điều này tương đương với một quả cầu tuyết. Trên đây chỉ là những ưu điểm cơ bản của nhà tạo lập thị trường, tất nhiên nhà tạo lập thị trường còn có những ưu thế khác.
Lợi thế của tổ chức không chỉ thể hiện ở nguồn vốn lớn, mà còn ở sức mạnh. Đội ngũ và giao dịch chuyên nghiệp, thông tin đi trước nhà đầu tư nhỏ lẻ, và có lợi thế tuyệt đối trong các giao dịch ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Vì các tổ chức có nguồn quỹ khổng lồ, họ có xu hướng mua nhiều cổ phiếu hơn, nắm giữ ngày càng nhiều vị trí hơn, cho đến khi chúng ảnh hưởng đến giá cổ phiếu và thậm chí thay đổi cả xu hướng của giá cổ phiếu! Nắm giữ nhiều vị thế hơn có nghĩa là các tổ chức sẽ sử dụng nhiều kỹ thuật giao dịch, chẳng hạn như: thao túng thị trường, chèn ép, kéo lên, mua thấp bán cao, T + 0, v.v. Tất nhiên, tất cả các thủ đoạn và phương pháp này đều phục vụ cho lợi ích của tổ chức. Cho dù đó là phương pháp T + 0, mua thấp bán cao trong ngắn hạn, hay nắm giữ trung và dài hạn, tất cả các tin tốt và tin xấu đều được sử dụng để tăng và chèn ép giá cổ phiếu, đây chỉ là một phương pháp thao túng của tổ chức, mục tiêu cuối cùng không gì khác hơn là kiếm tiền. Thực sự có rất nhiều điều mà các nhà đầu tư nhỏ lẻ có thể học hỏi từ các tổ chức. Tất nhiên, các công cụ giao dịch mà các tổ chức sử dụng khác với các công cụ giao dịch được sử dụng bởi các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Đây là một trong những lý do tại sao các tổ chức là bất khả chiến bại. Vào năm 2022, theo các cuộc phỏng vấn trên phương tiện truyền thông với một số tổ chức thị trường chứng khoán lớn, nhiều tổ chức tiết lộ rằng việc sử dụng hệ thống giao dịch Fast Trading có thể giao dịch nhanh chóng, dễ dàng và hiệu quả, nắm bắt các giao dịch ngắn hạn và đi trước thị trường một bước!
Dưới ánh mặt trời thì không có gì là mới mẻ. Các điều kiện thị trường khác nhau và tâm lý giao dịch mà bạn đang gặp phải hiện nay đã tồn tại kể từ khi có thị trường giao dịch. Bí quyết thành công là tuân theo kỷ luật của thị trường. Biết rõ ràng thị trường nào nên tránh, thị trường nào nên nắm bắt, và lợi nhuận của bạn chủ yếu đến từ những thị trường nào. Lòng tham khi đối mặt với cám dỗ là cội rễ của mọi sai lầm. Những dự đoán hợp lý có thể khiến bạn khách quan hơn.
Nhìn chung, các nhà đầu tư nhỏ lẻ vốn dĩ đã có nhiều bất lợi, thêm vào đó, khoảng cách giữa các công cụ giao dịch và chất lượng tâm lý đã khiến trình độ giữa họ và các tổ chức ngày càng gia tăng. Điều này giống như khoảng cách giàu nghèo trong xã hội của chúng ta, được xác định ngay từ khi mới sinh ra, có người sinh ra ở thủ đô, có người ở vùng nông thôn hẻo lánh, số phận của họ đã được định ngay từ khi mới sinh. Chúng ta phải thở dài rằng thị trường vốn là nơi mà kẻ mạnh luôn mạnh, còn kẻ yếu thì luôn bị động và chịu thua thiệt.